13 Mayıs 2010 Perşembe

“ALO”, “HADİ GARİ”NİN FRENKÇESİDİR

Telefon açtığımızda söylediğimiz “alo” neyin nesidir? Bu söz, dilimize Fransızca’dan girmiştir. Peki, Fransızca’ya İngilizce’den mi girmiştir? Yoksa İngilizce’ye mi Fransızca’dan geçmiştir?
Telefonu icat eden Graham Bell Amerikalı olduğuna göre, bu sözcük İngilizce kökenli olmalıdır. Ama dilde pratik nedenler mantıki nedenlerden önce gelir. Bu sözcüğün İngilizce kökenli olduğunu savunanlar şu görüşleri ileri sürerler:
1. Allô, İngilizce, Hallow’dan gelmiştir. Bu avcıların avlanırken attığı çığlıktır. Ama telefon etmenin avcılıkla alakası olmadığından bu görüş tutarlı değildir.
2. Hello’dan (merhaba) bozularak Fransızca’ya geçmiştir.
Oysa, Fransız kökenbilim araştırmacıları şunu ortaya çıkarmıştır: 1880 yılında, Fransa’ya telefonu getiren M. Bivort, telefonda deneme konuşması yapacağı sıra, “haydi” anlamında, “allons” der. Ancak ses, ahizeden telin öbür ucuna ulaşırken Fransızca’da gırtlaktan gelen “n” sesi algılanmaz ve telin öbür ucunda “allô” anlaşılır. “Karşı taraftan “allô” sesi geldi” derler. Bundan sonra da, Fransa’da telefon alanlara, “karşı taraftan “allô” gelince konuşun!” derler ve ahizeyi kaldırınca “allô” demek adet haline gelir. İngilizler de, havalı buldukları Fransızların telefon açınca söyledikleri “allô”yu, kendi dillerinde “hello” olarak kullanırlar. Almanlar da, İngilizler “hello” diyor diye, bunun Almanca çevirisi olan “hallo”yu kullanırlar. İtalyanlar ise tüm bunları yemez ve ahizeyi kaldırınca, “buyrun” anlamında “pronto” derler.Yunanlar ise, kendilerini her zaman özgün olmak zorunda hissettiklerinden, onlar “Έμπρος” (ebros) derler, “haydi, ileri” anlamındadır, doğrusu, aslına en uygun olanı da budur.

Hiç yorum yok: