Sipsi, nefesli çalgıların içinde en küçük ve en tiz ses veren
çalgıdır. Halk oyunlarında özellikle Türkiye’nin güneybatısında, “teke bölgesinde”
– görülür. Sipsinin sesi, tekelerin, keçi yavrularının sesini taklit etmeye
yarar. Genellikle sazdan, kabuktan yapılır.
Üflemeli çalgılar ilk çağlarda, iliksiz kaval kemikleri, içi
boş boynuzlar ya da kamışlar kullanılarak üretilmişlerdir.
Orta Asya’da “sıbızgı,
sıvızga” gibi adlarda benzeri çalgılar vardır. Bir Rus yazar, kabuktan burarak
yapılan ve “bırgı” diye adlandırılan bir çalgıdan bahseder.
Dirmil’de Çavdır’da sipsiye, “dilli düdük” de denir. Sipsi
ile çalınan oyun havalarına, Burdur, Tefenni, Çavdır dolaylarında “sipsi havası”
denir.
Sipsi bazen tek başına çalınır, bazen de parmak curası ve
kabak kemane ile bazen de davul – zurna ile birlikte çalınır.
Sipsinin yanı sıra kayıtlara geçmiş ancak bugün, yapanı ve
çalanı kalmadığı için yok olmuş çalgılarımız vardır. Sadi Yaver Ataman bunların
adlarını şöyle sayar: “Cuk- Cuk, Zıbık, Zıbızga, Gavgav, Soyut, Hort Hort, Zınbon,
Piygaç, Çimon, Gıgı (gıgıt), Cız-Cız, Fıttıgı, Süsük, Dillice, Kemuk”…
Sipsi is a little wood wind instrument of Turkey, especially
in the regions where “Teke dances” are
performed in south west of Turkey, in
Turkish folklore. Teke means “male goat” in Turkish and sipsi sounds goat.
