29 Haziran 2010 Salı

İGBO DİLİ

Batı Afrika’nın en büyük üç etnik grubundan biridir İgbolar. Kwa dil ailesinden 6000 – 5000 yıl öncesinde ayrılarak evrimleşmiştir. İgbo’ların karmaşık bir kültürel yapıları vardır. Kabileler, ihtiyarlar heyeti ile yönetilen bir demokrasi şekline sahiptir. Başlarında hem rahip hem kral olan “Eze Nri”ler vardır. 15. yüzyılda Amerika’yı saran köle ticareti salgını, önemli bir İgbo nüfusunun kıta değiştirmesine yol açmıştır. İgbolar köle ticaretini kolayca kabullenmemiş, direniş göstermişlerdir. Son kertede özgürlüğün ulaşılmazlığı onları yaygın intiharlara sürüklemiştir.Bu direniş tarzı Haiti diline şu deyimi kazandırmıştır:
Ibos pend’cor’a yo!
Ibo kendini astı!
İgbo, İbo’ya dönüşmüştür burada. Bu deyim, Haiti’de halen özgürlük özlemi anlamında kullanılır. Bugün Nijerya halkında ifadesini bulan İgboların dili, bitişken bir dildir önek ve soneklerle zenginleşir ve bu dilin tüm lehçelerinde ses uyumu vardır. Söz dizimi ise Hint – Avrupa dilleri gibidir. Tonlamalar ile anlam değişiklikleri yapılabilir. İlginç olan bir başka şey de, İgboların kendilerine özgü yazılarının olmasıdır.

İgbo dilinden, tonlama ile anlam değişikliği örnekleri: (vurguları belirtmek için harflerin üzerine aksan konmuştur)

bağırma = akva (iki hece de yüksek vurgulu)
giysi = akvà (ilk hece yüksek ikincisi alçak vurgulu)
yumurta = àkva (ilk hece alçak ikinci hece yüksek vurgulu)
yatak = àkvà (iki hece de alçak vurgulu)

Adıllar:
Ben: m; mu
Sen: ngį, gį
O : ya
Biz : ànyį
Siz : ųnų
Onlar: ha

Hiç yorum yok: