9 Şubat 2015 Pazartesi

SİPSİ


Sipsi, nefesli çalgıların içinde en küçük ve en tiz ses veren çalgıdır. Halk oyunlarında özellikle Türkiye’nin güneybatısında, “teke bölgesinde” – görülür. Sipsinin sesi, tekelerin, keçi yavrularının sesini taklit etmeye yarar. Genellikle sazdan, kabuktan yapılır.
Üflemeli çalgılar ilk çağlarda, iliksiz kaval kemikleri, içi boş boynuzlar ya da kamışlar kullanılarak üretilmişlerdir.
Orta Asya’da  “sıbızgı, sıvızga” gibi adlarda benzeri çalgılar vardır. Bir Rus yazar, kabuktan burarak yapılan ve “bırgı” diye adlandırılan bir çalgıdan bahseder.
Dirmil’de Çavdır’da sipsiye, “dilli düdük” de denir. Sipsi ile çalınan oyun havalarına, Burdur, Tefenni, Çavdır dolaylarında “sipsi havası” denir.
Sipsi bazen tek başına çalınır, bazen de parmak curası ve kabak kemane ile bazen de davul – zurna ile birlikte çalınır.
Sipsinin yanı sıra kayıtlara geçmiş ancak bugün, yapanı ve çalanı kalmadığı için yok olmuş çalgılarımız vardır. Sadi Yaver Ataman bunların adlarını şöyle sayar: “Cuk- Cuk, Zıbık, Zıbızga, Gavgav, Soyut, Hort Hort, Zınbon, Piygaç, Çimon, Gıgı (gıgıt), Cız-Cız, Fıttıgı, Süsük, Dillice, Kemuk”…

Sipsi is a little wood wind instrument of Turkey, especially in the regions where  “Teke dances” are performed  in south west of Turkey, in Turkish folklore. Teke means “male goat” in Turkish and sipsi sounds goat.

Hiç yorum yok: